13 x 13 – de wereld in kwadraat

04.12.2005 - 30.04.2006

In het traditionele huis op de Hühnermarkt worden ca. 300 Nederlandse tegels afkomstig uit privécollecties gepresenteerd. In combinatie met het eigen bestand historische keramische tegels uit de verzameling Ludwig biedt het Couven-Museum op deze manier een uitgebreide inkijk in het leven en wonen tussen de 16e  en 19e eeuw.

De keramische tegel kwam oorspronkelijk uit het Arabische gebied. Via Spanje belandde deze tegel uiteindelijk ook in Nederland, waar zich tegen het einde van de 16e eeuw talrijke tegelbakkerijen in de productie van faiences en tegels hadden gespecialiseerd. Nederland beleefde in de 17e eeuw een ware bloeiperiode, zowel op economisch als artistiek gebied. Deze tijd staat dan ook bekend als de Gouden Eeuw. Door de welstand groeiden de steden. De burgerlijke stand was in het bezit van stadswoningen en landgoederen die overdadig met tegels werden bekleed.

Het motief werd in de 17e eeuw uitgebreid met thema’s uit het dagelijkse leven. Realisme was bij de afbeelding van het alledaagse niet het allerbelangrijkste, de motieven moesten vooral herkenbaar zijn. De 13 x 13 cm tegels waren miniatuur schilderijen, waarop wereld in het klein werd afgebeeld. Binnen het barokke decoratie- en kunstconcept werden de decoratieve motieven op de muren gezien als een geheel. Wat afgebeeld werd, speelde daarin een ondergeschikte rol: zo springen de dieren vaak in dezelfde richting en de figuren staan dikwijls in hetzelfde landschap – eenheid boven individualiteit.

De motieven op de muurtegels bestaan meestal uit bloemen en dieren, landschappen en af en toe ook spelende of werkende mensen. Op de zogeheten tegels met kinderspelletjes zijn kleine kinderen afgebeeld. Zij amuseren zich met verschillende spelletjes zoals knikkeren, stokpaardje spelen of badminton. Op de ambachtelijke tegels worden ook diverse handwerken uitgebeeld, bijvoorbeeld een schoenmaker of een leerlooier aan het werk. Verder zijn er soldaten in uniformen uit die tijd tijdens hun exercitie oefening en prachtige ruiters op steigerende paarden. Landschapstegels schetsen een kuststreek, waarin naast schepen en de zee ook de kenmerkende windmolens niet mogen ontbreken.

Meer informatie

Geschiedenis van de keramische tegel
Kinderen in het Couven
Museumpedagogisch aanbod