kijkkastkamer

De ruimte dankt zijn naam aan de op vensterbanken gepresenteerde kijkkasten. In speciaal daartoe ingerichte kasten kan men de fijne kopergravures uit de 18e eeuw bekijken, die door spiegeleffecten een perspectivische werking krijgen. De ‘Guckkasten’, die tot in de 19e eeuw geliefd waren, zijn tegenwoordig nog maar in weinige musea te vinden, zoals bijvoorbeeld nog in Neurenberg, München, Berlijn, Kassel en Aken.

Naast twee bijbelse thema’s – De Geboorte van Christus en de Aanbidding van de drie Koningen – zijn het vooral toneelachtige thema’s uit de rococo-maatschappij. Titels zoals ‘komedie in het tuinpaviljoen’ of ‘wandeling bij een fontein’ beschrijven de lediggang van adellijke dames en heren in een voor die tijd typische kledij en in de architectuur van de 18e eeuw. Andere taferelen, zoals de ‘hertenjacht’, waarbij een jachtgezelschap op paarden en met honden het rode wild opjaagt, of het ‘loofhuttenfeest’, dat een maskenbal met Pierrot in een theaterbouwwerk beschrijft, tonen verschillende manieren van tijdverdrijf van de adel in de rococo-tijd. Onder de titel ‘Metselaarsloge’, geeft een scenario inkijk in de mystieke geheimbond die zich na de oprichting van de grootloge van Londen in het jaar 1717 in toenemende mate verspreidde. In 1737 ontstond de ‘Loge ‘d’Hambourg’, later bekend onder de naam ‘Absalom’, die door kroonprins Frederik van Pruisen ondersteund werd. In de inkijkkast zijn mannen in edele garderobe en met punthoed bezig met wetenschappelijke apparatuur, wellicht een armillaar; daarachter meten twee personen een globus met een passer op.

Alleen al door de motiefkeuze zorgen alle podiumbeelden voor een perspectiefwerking: net zoals bij de dieptewerking in tuinlandschappen of architectuurlijnen wordt ook bij de ‘Metselaarsloge’ door het bezetten van verschillende beeldvlakken de inkijk in een perspectivische ruimte voorgetoverd.